آبان روز از فروردین ماه برابر با دهم فروردین، نخستین آبان روز سال است و به روایت برهان قاطع جشنی به همین نام در این روز برگزار می شده است. این جشن در ستایش ایزدبانوی آب که همانا آناهیتا می باشد برگزار می گردیده است.
ایرانیان باستان سال را به چهار فصل تقسیم نموده و هر فصل را نیز به دو نیمه بخش می نمودند. این تقسیم بندی ها با اعتقاداتی نیز همراه بود. برای نمونه مردم ایران زمین نیمه زمستان را جشن می گرفتند زیرا معتقد بودند که در این روز سرما که به اهریمن نسبت داده می شد، خواهد شکست و زمان باقیمانده تا نوروز، هوا به سمت گرم شدن پیش خواهد رفت و گیاهان بیدار می شوند.
جشن نیمه زمستان خجسته باد
جشن سده از قدیمی ترین جشن های ایرانی حتی قدیمی تر از نوروز است. فردوسی در شاهنامه آنرا به دوران هوشنگ شاه دومین پادشاه پیشدادی نسبت می دهد. جشن سده جشن پیدایش آتش است. در روایت اساطیری ایران باستان آمده است که هوشنگ شاه به هنگام شکار، مار بزرگ سیاه رنگی را می بیند و به سوی آن سنگی پرتاب می کند که از برخورد سنگ با سنگ دیگر، جرقه ای پدید می آید و بوته خشکی در آن حوالی آتش می گیرد.
در آئین باستان پارسی، روز پنجم هر ماه به سپندارمذ نسبت داده شده است و چون خواستگاه آریایی ها مناطق سردسیر بوده است از سرما و تاریکی هراس داشتند و آنرا نشان اهریمن دانسته و سعی می کردند تا با برگزاری جشن ها و آتش افروختن ها، گرما و نور را جایگزین سرما و تاریکی نمایند.
بهمن از واژه اوستایی وهومن به معنی اندیشه نیک، منش یا خرد سپندینه (مقدس) ریشه گرفته است. بهمن فرشته نگاهبان حیوانات بوده و خروس پرنده ویژه جشن بهمنگان است و گل یاس سپید نماد بهمن است. به جشن بهمنگان، بهمنجه هم گفته می شود. ابوریحان بیرونی در کتاب آثار الباقیه عن القرون الخالیه آورده است:
"روز دوم آن روز بهمن عید است که برای توافق دو نام آنرا بهمنجه نامیده اند"
ادامه مطلب ...
هشتم دی ماه دومین روز از جشن های چهارگانه دیگان، روز دی به آذر است. در این روز زرتشتیان به رسم سایر جشن ها به نیایش و ستایش اهورامزدا می پردازند.
آتورپات مانسپندان یکی از بزرگ‌ترین روحانیان زردشتی دوره ساسانیان درباره روز دی به آذر روز می‌گوید:
"دی به آذر روز، به شستشوی سر و پیرایش موی و ناخن بپردازید".
دومین روز از جشن های چهارگانه دیگان خجسته باد